والفجر مقدماتی
* نگاه راهبردی: با توجه به عدم موفقیت در عملیات رمضان، پیشروی در شرق بصره دور از دسترس بود؛ اما پیروزی رزمندگان اسلام در عملیات محرم و تسلط بر زمینهای تخت استان میسان، دستیابی به شهر العمارۀ عراق را که تهدیدی برای بغداد و بصره محسوب میشد، ممکن کردهبود. به همین منظور فرماندهان جنگ ناگزیر بودند درمقابلِ تجهیزات برتر عراق زمینی را برای عملیات انتخاب کنند که برای دشمن نامناسب باشد و درگیری در وضعیت دشوار را به او تحمیل کنند. منطقۀ رملی غرب ارتفاعات میشداغ، حدفاصل فکه تا چزابه، برای اجرای عملیات سرنوشتساز «والفجر» انتخاب شد. فرماندهان عالی جنگ درصدد بودند تا با اجرای این عملیات سرنوشت جنگ را یکسره کنند. تصرف شهر العماره و ادامۀ پیشروی بهسمت بغداد و بصره، دو شهر استراتژیک عراق، به ما کمک میکرد به خواستۀ خود برسیم و درواقع ارادۀ سیاسی جمهوری اسلامی ایران را به متخاصم و سازمانهای بینالمللی و منطقهای تحمیل کنیم و جنگ را پایان دهیم. به همین دلیل نام این عملیات سرنوشتساز را «والفجر» گذاشتند.
* منطقۀ عملیاتی: منطقۀ عملیاتی شامل منطقۀ عمومی فکه، شمالغربی شهرستان و تنگۀ چزابه تا جنوبشرقی شهر العمارۀ عراق بود. زمین منطقۀ عملیاتی رملی بود و بهدلیلِ آبگرفتگی وسیعی که بهصورت هور وجود داشت، جناحین زمین عملیات پوشش داده میشد، پل غزیله نقطۀ مهمی بود که ارتباط منطقۀ زمینهای غربی و شرقیِ باریکهای از هور را برقرار میکرد.
در این منطقه رودخانههای متعددی وجود دارد؛ ازجمله رودخانۀ دویریج که از کوههای شمالی منطقه سرچشمه میگیرد و به «هورالسناف» میریزد و رودخانۀ میمه که سرچشمۀ آن ارتفاعات ایلام است و بهطرفِ «هوربنعمران (جنوب هورالسناف)» منتهی میشود.
* طرح کلی عملیات: بعد از عملیات محرم، سپاه پاسداران درصددِ گسترش سازمان رزم خود برآمد، به همین دلیل لشکر فتح به سپاه 3 صاحبالزمان(عج) تبدیل شد و سازمان همۀ تیپهای تابعۀ آن، بهجز تیپ 44 قمربنیهاشم نیز به لشکر تغییر یافت.
تیپ ثارالله نیز به لشکر تبدیل شد و تحت امر سپاه هفتم قرار گرفت.
در طراحی عملیات، مقرر شد قوای قرارگاه کربلا که سپاه هفتم جدید را تحت امر داشت، در مرحلۀ اول، جای پایی را که قرارگاه نجف موظف به تصرف آن بود، تا چزابه ادامه دهد و در پشت کانال پدافند کند و در مرحلۀ دوم، منطقۀ شرق غزیله و شمال هورالهویزه را تأمین کند.
* وضعیت لشکر 41 ثارالله: تیپ 41 ثارالله پساز عملیات رمضان و درحینِ انتقال از خوزستان به گیلانغرب براساس ابلاغ جدید فرماندهی کل سپاه از تیپ به لشکر 41 ثارالله ارتقا یافت و با تشکیل سه تیپِ عملیاتی آمادۀ اجرای مأموریت شد. لشکر 41 ثارالله مدتی در گیلانغرب بهمنظور اجرای عملیاتی در منطقۀ نفتشهر حضور داشت؛ ولی بنابه دلایلی عملیات در آن منطقه انجام نشد و برای شرکت در عملیات والفجر مقدماتی ابتدا به منطقۀ دشت عباس و سپس به تنگۀ ذلیجان در نزدیکی منطقۀ عملیاتی والفجر مقدماتی انتقال یافت و برای اجرای عملیات بخشی از نیروهای لشکر 41 ثارالله به جنگل امقر منتقل شدند.
پیشاز شروع عملیات، همۀ نیروهای تحت امر لشکر 41 ثارالله و سایر لشکرهای عملکننده در عملیات والفجر مقدماتی که در منطقۀ چزابه، رقابیه و ذلیجان استقرار داشتند ازسوی فرماندهان نسبتبه اجرای عملیات از روی کالک عملیاتی توجیه شدند؛ اما اجرای عملیات با چند روز تأخیر آغاز شد و بهعلت عدم رعایت اصول حفاظت اطلاعات ازسوی نیروهای خودی، دشمن از تجمع نیروها در منطقه مطلع شد و اقدام به بمباران مقرر لشکرهای سپاه و ارتش کرد و تلفات زیادی از نیروهای خودی قبلاز اجرای عملیات گرفت. علاوهبر این دشمن در محورهای پیشبینیشده برای اجرای عملیات والفجر مقدماتی اقدام به ایجاد موانع پیچیده و متعدد کرد، بهطوریکه در شب عملیات یگانهای عملکننده قادر به بازکردن معبر در محورهای عملیاتی نبودند، اگرچه اطلاعات اولیه حاکی از آن بود که تا پل غزیله هیچگونه مانعی وجود ندارد.
* مأموریت لشکر 41 ثارالله: لشکر 41 ثارالله، تحت امر سپاه 7 حدید و قوای قرارگاه کربلا، مأموریت داشت در مرحلۀ دوم عملیات تجمع دشمن در شمال پل غزیله را درهم بشکند، قرارگاه اصلی فرماندهی دشمن را تصرف و شمالغربی پل غزیله را پاکسازی کند.
* شرح عملیات: لشکر 41 ثارالله تحت فرماندهی سپاه 7 حدید سازماندهی شد و با سه تیپ حزبالله، جندالله و روحالله بهترتیب به فرماندهی علیاکبر خوشی، علیاکبر پوریانی و محمدحسین پودینه آمادۀ اجرای عملیات شد. برای رسیدن به پل غزیله همۀ تدابیر لازم پیشبینی شدهبود. نیروهای اعزامی از استان سیستان و بلوچستان نیز در گردانهای پیاده، ادوات، توپخانه، پدافند هوایی، تخریب و سایر ردههای لشکر ثارالله سازماندهی و در این عملیات شرکت کردند. ستونهای خودرویی و نفربرها نیز برای انتقال گردانها و تسریع در رسیدن به اهداف پیشبینیشده، ازقبل آماده بودند. رزمندگان لشکر 41 ثارالله برای پیشروی در محور تعیینشده آموزشهای تخصصی بسیاری دیدهبودند؛ بهویژه آموزش قطبنما را تا بتوانند در تاریکی شب در دشت وسیع بدون عارضه، خود را به پل عزیله برسانند. همچنین گروهی شهادتطلبِ موتورسوار از نفرات واحد اطلاعات و عملیات با نام گروه «فاطر» تشکیل شدهبود تا با پیشروی در عمق، مسیر گردانها را مشخص کند.
با وجود همۀ این برنامهریزیها و تلاشهای شبانهروزی رزمندگان اسلام برای اجرای عملیات سرنوشتساز والفجر، همانطور که در قسمت وضعیت لشکر توضیح داده شد، بهدلیل طولانیشدن و تأخیر زمان اجرای عملیات و کسب اطلاعات دشمن از هدف رزمندگان اسلام در این منطقه، با وجود اینکه اطلاعات اولیه قبلاز عملیات از نبودن موانع در مسیر یگانهای عملکننده در منطقه حاکی بود؛ اما دشمن از این فرصت محدود استفاده و پیچیدهترین موانع را بعداز خط اول خود تعبیه کردهبود؛ به همین دلیل شب عملیات بعضی از یگانها خط اول دشمن را که پوششی و خط تأمین بود، شکستند؛ ولی به خط اصلی دشمن که پشت خط تأمین قرار داشت و قبلاز آن، موانع و کانالهای مصنوعی متعددی تعبیه شدهبود، دست نیافتند. همچنین بهدلیل آمادگی دشمن، یگانهای خودی نتوانستند با هم الحاق کنند؛ بنابراین دشمن با استفاده از ناکامی نیروهای ما که قرار بود در سه مرحله به جادۀ العماره–بغداد-بصره برسند، فرصت یافت تا ردههای تأمین خود را تقویت کند و مواضع اندک ازدسترفته را نیز تا ظهرِ عملیات پس بگیرد.
بدین ترتیب اهداف مرحلۀ اول عملیات تحقق پیدا نکرد؛ درنتیجه مأموریت لشکر 41 ثارالله خودبهخود لغو شد.
* در این عملیات تعداد زیادی از نیروهای اعزامی از سیستان و بلوچستان در ردههای مختلف لشکر 41 ثارالله حضور داشتند و برخی از آنان نیز مسئولیتهای فرماندهی تیپ و گردان و... را برعهده داشتند، ازجمله حاج قاسم میرحسینی مسئول طرح وعملیات یکی ازتیپهای لشکر، محمدحسین پودینه فرمانده تیپ روحالله، غلامرضا باغبانی فرمانده گردان امام رضا(ع) مجید مختاری فرمانده گردان قدس. وتعدادی هم در رده های پایین ترمسئولیت داشتند.
* نتایج راهبردی: با اجرای این عملیات، طراحان نظامی دریافتند که عملیاتها باید در مناطق عاری از نقاط قوت دشمن (موانع، آتش توپخانه و...) انجام شود. ازسویدیگر، مناطقی باید انتخاب شود که دشواریهای جنگ با اتکا به نیروهای انسانی در آن مناطق کمتر باشد.
در این عملیات اگرچه موفقیتهای پیشبینیشده حاصل نشد، ولی رزمندگان اسلام موفق شدند بخشی از نیروها و تجهزات تیپهای 905 و 704 و یک گردان از نیروهای سودانی را که درخدمتِ ارتش بعثی عراق بود، منهدم کنند. میرزایی عباس ،اطلس عملیات های لشکر 41 ثار اله در 8 سال دفاع مقدس ،انتشارا مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
ردۀ صف فرماندهان سپاه و بسیج اعزامی از استان سیستان و بلوچستان در عملیات والفجر مقدماتی
ردیف
|
نام و نام خانوادگی
|
مسئولیت
|
یگان خدمتی
|
لشکر
|
تیپ
|
گردان
|
گروهان
|
دسته
|
1
|
محمدحسین پودینه
|
فرمانده تیپ
|
41 ثارالله
|
روحالله
|
|
|
|
2
|
قاسم میرحسینی
|
مسئول طرح و عملیات تیپ
|
//
|
|
|
|
|
3
|
غلامرضا باغبانی
|
فرمانده گردان
|
//
|
|
گردان امام رضا(ع)
|
|
|
4
|
مجید مختاری
|
فرمانده گردان
|
//
|
|
گردان کربلا
|
|
|
5
|
ابراهیم افرازه
|
فرمانده گروهان
|
//
|
|
گردان قدس
|
|
|
6
|
ابراهیم دامنی
|
جانشین گروهان
|
//
|
|
//
|
|
|
7
|
حبیب شهرکیپور
|
فرمانده آتشبار
|
//
|
|
گردان توپخانه
|
|
|
8
|
عباس دهباشی
|
مسئول محور تخریب
|
//
|
|
تخریب
|
|
|
9
|
صفر نظامدوست
|
جانشین گروهان
|
//
|
|
گردان کربلا
|
|
|
10
|
غلامعلی سالمی
|
فرمانده دسته
|
//
|
|
گردان کربلا
|
|
|
11
|
مسعود اصالتمنش
|
مسئول محور تخریب
|
//
|
|
تخریب
|
|
|
ردۀ ستادی مسئولان سپاه و بسیج اعزامی از استان سیستان و بلوچستان در عملیات والفجر مقدماتی
ردیف
|
نام و نام خانوادگی
|
مسئولیت
|
یگان خدمتی
|
لشکر
|
تیپ
|
گردان
|
گروهان
|
دسته
|
1
|
غلامرضا خمّر
|
مسئول تبلیغات اردوگاه لشکر
|
41 ثارالله
|
|
|
|
|
2
|
عوضعلی فقیری
|
مسئول ارزیابی تیپ
|
//
|
روحالله
|
|
|
|
3
|
محمدرضا حیدرینسب
|
مسئول تبلیغات گردان
|
//
|
|
|
|
|
انتهای پیام/